Bir varmış bir yokmuş. Güneş’in ışıktan bir çadırı varmış. Kavunlar ve karpuzlar bu çadırın altında uyurmuş. Gün geçtikçe yata yata büyürmüş. Büyüyünce de güzel çocuklara tatlı bir yiyecek olurmuş. Olurmuş olmasına da o zamana kadar başından neler geçermiş, neler… Bizim Haylaz Karpuz da büyüyüp olgunlaşmış. Tarlanın sahibi büyüyen kavunları ve karpuzları bir arabaya doldurup şehrin yolunu tutmuş. O keyifle arabasını sürüyor, kavunlar karpuzlar da neşeden dört köşe oluyorlarmış. “Dört köşe olmaz” mı diyorsunuz? Canım neden olmasın, masal bu ya!.. Nerede kalmıştık? Arabanın içinde neşeyle giden kavun ve karpuzlarda kalmıştık. Araba tıkır tıkır gidiyor, karpuzlar fıkırdıyorlarmış. Bizim Haylaz Karpuz, arabanın çıkardığı sesler eşliğinde oynamaya başlamış. Diğer karpuzlar da el çırparak ona eşlik ediyorlarmış. Kavun teyze gülerek seyrediyormuş onların bu hâlini.
Biraz sonra Haylaz Karpuz daha çok hoplayıp zıplamaya başlamış. Bunun üzerine Kavun Teyze: — Haylaz Karpuz, sevinip oynamak güzel bir şey ama sen yine de fazla zıplama, demiş. Haylaz Karpuz, oyunun arasında söylenenleri duymamış bile. Bir yandan hoplayıp zıplıyor, bir yandan da şarkılar söylüyormuş. Gideriz tıkır tıkır, Kaynarız fıkır fıkır, Neşeli karpuzlarız, Oynarız şıkır şıkır. Böylece şarkı söylemeye devam ederken Kavun teyzenin dediği gerçekleşmiş. Engebeli bir yerden geçen araba şiddetle sarsılmış. Yaramaz karpuz da ne olup bittiğini anlayamadan “pat!” diye düşmüş yere. Düşmesiyle ortadan ikiye ayrılması bir olmuş. Etraf çekirdeklerle dolmuş. Bu arada bir çığlık duyulmuş.
a. Yukarıda verilen kelime gruplarının anlamlarını metnin görsellerinden, kelime gruplarının içinde geçtiği cümlelerden ve aşağıdaki sorulardan yararlanarak tahmin ediniz. Tahmininizi söyleyiniz.
Cevap :
Yolunu tutmak : Bir yere ulaşmak için gidilen yol anlamına gelmektedir.
Zevkten dört köşe olmak : Bir kişinin çok mutlu olması anlamına gelmektedir.
• Bir yerden bir yere ulaşmak amacıyla kullandığınız yolu tutmak mümkün müdür?
Cevap : Hayrı mecaz anlam olarak kullanılmıştır.
• Bir insan zevkten dört köşeli bir hâle dönüşebilir mi?
Cevap : Hayrı mecaz anlam olarak kullanılmıştır.
b. Bu kelime gruplarının gerçek anlamı dışında birer anlamı olan kalıplaşmış ifadeler olduğunu fark edebildiniz mi? Bu tür kelime gruplarına deyim dendiğini biliyor muydunuz? Söyleyiniz.
Cevap : Evet. Fark ettim.
c. “Yolunu tutmak” ve “Zevkten dört köşe olmak” deyimlerinin anlamlarını atasözleri ve deyimler sözlüğünüzden bulup okuyunuz. Defterinize, bu deyimlerin içinde geçtiği birer cümle yazınız.
Cevap :
Yolunu tutmak için sabah erken uyandı.
Erkenden yol tutmak için hazırlıkları yaptı.
Sınavdan 100 alınca zevkten dört köşe oldular.
Bebeği olunca zevkten dört köşe oldular.
Metnin başlığı nedir?
Cevap : Haylaz Karpuz ile Kavun Teyze
Metne farklı bir başlık yazınız.
Cevap : Yaramaz Karpuzun Maceraları
Metindeki olayları oluş sırasına göre anlatınız. Metindeki olayları sıralarken “ilk önce, sonra, daha sonra” ve “sonunda” ifadelerini sırasıyla kullanmaya özen gösteriniz.
Cevap :İlk önce karpuzlar ve kavunlar tarlada yetişip büyümeye başlamışlar. Sonra tarlanın sahibi büyüyen kavun ve karpuzlar toplamış ve manavın yolunu tutmuş. Saha sonra haylaz karpuz arabada oynarken düşmüş ve ikiye ayrılmış. Sonunda kavun teyze haylaz karpuzu dikmiş ve manavda çocukların ağızlarını tatlandırdılar.
Haylaz Karpuz ve Kavun Teyze# metninin kahramanlarının görsellerini beğendiniz mi? Siz bu kahramanları zihninizde nasıl canlandırırdınız? Defterinize çizip boyayınız.
Cevap : Çok güzel olmuş. Ben olsam buna benzer bir resim çizerdim.
a. Verilen cümlelerde, kırmızı yazılı kelimelerin anlamlarını, altlarındaki boşluklara yazınız.
Yerler çekirdeklerle dolmuş.
Çocuklar karpuzu iştahla yerler.
b. Verilen cümlelerdeki “yerler” kelimelerinin yazılışları ve okunuşları aynı olmasına karşın anlamları farklıdır. Bu tür kelimelere eş sesli kelime denir. Örneğin;
Yerler : Belli bir yerde bulunan toprak parçası
Yerler : Bir maddenin yenmesi öğütülmesi
Yol kelimesini iki anlamı ile ilgili birer cümle yazınız.
Yolda bir çok kiraz ağacı vardı.
Ağaçların yapraklarını tavşan için yoldu.
El kelimesini iki anlamı ile ilgili birer cümle yazınız.
Elleri ile güzel yemekler yapardı.
Sen ellerin sözlerine neden bakıyorsun.
Meyvelerin yararları ile ilgili neler biliyorsunuz? Anlatınız. Konuşurken konu dışına çıkmadan konuşmaya dikkat ediniz.
Cevap : Meyveler bizlerin ihtiyaç duyduğu besinleri içinde barındırmaktadır. Bizlerin sağlıklı büyümesini ve vücudumuzun düzgün bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Meyveler bizlerin top olmasını da sağlar.
Defterinize sevdiğiniz bir meyveyle ilgili bir şiir yazınız. Şiirinize bir başlık belirlemeye ve dize başlarında büyük harf kullanmaya dikkat ediniz. Yazdıklarınızı zenginleştirmek için şiirinizin konusuna uygun bir resim çizip boyayınız.
Cevap :
Kiraz.
Kıştan çıktık biraz.
Dallar doldu kiraz.
Her yer oldu kırmızı beyaz
Ne tatlı şeysin sen kiraz.
Defterinize metnin hikâye unsurlarını (yer, olay, şahıs ve varlıklar) yazınız.
Cevap :
Yer : Tarla ve yol
Olay : Karpuz ve kavunların olgunlaşması ve manava doğru yola çıkması
Şahıs : Tarla sahibi, manav, çocuklar
Varlıklar : Karpuz ve kavun
Doğa ile ilgili görseller araştırınız. Sınıfa birkaç doğa görseli getiriniz.
Cevap :
1. Hazırladığınız doğa ile ilgili görsellerle sınıf panonuzda “Doğayı Tanıyalım” köşesi oluşturunuz.
Cevap :
2. Çevrenizdeki canlılar için neler yapabilirsiniz? Aşağıda verilen görselden yararlanarak anlatınız.
Cevap :
1. Metnin görselini inceleyiniz. Görselden hareketle okuyacağınız metnin konusunu tahmin ediniz.
Cevap : Parkta annesiyle gezintiye çıkmış bir Merve’nin yaşadıkları.
2. Metni önce sessiz okuma yöntemiyle okuyunuz. Sonra noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli okuyunuz. Anlamını bilmediğiniz kelimelerin altlarını çiziniz.
Cevap :
Ufaklık: Küçük şeyler için söylenen söz.
Görev: Vazife. Yapılması gereken sorumluluk.